Rozporządzenie 1272/2008 CLP (Classification, Labelling, Packaging) jest podstawowym aktem prawnym regulującym kwestie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji chemicznych oraz mieszanin w Unii Europejskiej. Ustanowiono je, by zapewnić jednolity system oceny ryzyka chemicznego, zwiększając ochronę zdrowia ludzi i środowiska oraz wspierając bezpieczne stosowanie chemikaliów w całej UE. CLP opiera się na globalnym systemie klasyfikacji GHS (Global Harmonized System), co ułatwia międzynarodowy handel i umożliwia lepsze zrozumienie oznaczeń przez użytkowników w różnych krajach.

20 listopada 2024 r. w Dzienniku Urzędowym UE opublikowano Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/2865 z dnia 23 października 2024 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (WE) nr 1272/2008 w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, które zmienia pewne przepisy CLP. Rewizja i nowelizajca CLP odpowiada na wyzwania współczesnego świata, takie jak rozwój technologii, transformacja cyfrowa, globalizacja oraz nowe metody sprzedaży, np. handel internetowy. Celem jest lepsze dostosowanie prawa do zmieniającej się rzeczywistości, a także zapewnienie jeszcze wyższego poziomu ochrony zdrowia i środowiska.

Rozporządzenie 2024/2865 wejdzie w życie 10 grudnia 2024 r., jednak wiele nowych regulacji zacznie obowiązywać w późniejszych terminach, aby umożliwić przedsiębiorstwom odpowiednie przygotowanie.

Najważniejsze zmiany w Rozporządzeniu CLP

1. Nowe zasady klasyfikacji substancji złożonych

Substancje zawierające więcej niż jeden składnik będą teraz oceniane na podstawie właściwości zarówno całej substancji, jak i jej poszczególnych składników. Jeśli składnik substancji jest niebezpieczny, jego właściwości muszą być uwzględnione w ocenie całej substancji.

2. Nowe wymagania dotyczące etykiet fizycznych

Minimalny rozmiar czcionki, odstępy między literami (co najmniej 120% wielkości czcionki) i kontrast kolorystyczny (czarny napis na białym tle) są teraz ściśle określone, aby zapewnić ich czytelność. 

Etykiety rozkładane będą dopuszczalne w przypadku produktów o nietypowych kształtach, ale muszą spełniać określone wymogi czytelności i przejrzystości. 

Taka etykieta będzie musiała zawierać na przedniej stronie m.in. informację o dostawcy, nominalną ilość w opakowaniu, identyfikatory produktu, jak i- w stosownych przypadkach piktogramy i hasła ostrzegawcze. Strony wewnętrzne takiej etykiety mają zawierać wszystkie elementy przewidziane w art. 17 ust. 1, z wyjątkiem piktogramu określającego rodzaj zagrożenia i danych identyfikacyjnych dostawcy. Tylna strona zaś wszystkie elementy etykiety umieszczone na przedniej stronie.

Określono również nowe zasady aktualizacji etykiet, wprowadzając sześciomiesięczny termin na wdrożenie zmian po modyfikacji klasyfikacji.

3. Etykiety cyfrowe – nowoczesne rozwiązanie dla lepszej komunikacji

Rozporządzenie umożliwia wprowadzenie etykiet cyfrowych jako uzupełnienia etykiet fizycznych. Cyfrowe etykiety mają ułatwiać dostęp do szczegółowych informacji o produkcie, w szczególności osobom z zaburzeniem widzenia i użytkownikom nieznającym lokalnego języka.
Informacje kluczowe dla bezpieczeństwa muszą jednak zawsze znajdować się na etykiecie fizycznej. 

Rozporządzenie wymaga również, by cyfrowe nośniki danych (np. kody QR) były zgodne z określonymi standardami technicznymi.

4. Reklama i sprzedaż na odległość

Reklamy substancji niebezpiecznych muszą zawierać piktogramy ostrzegawcze, hasła ostrzegawcze oraz kluczowe zwroty wskazujące na rodzaj zagrożenia. W przypadku sprzedaży online pełna treść etykiety musi być widoczna dla konsumenta przed zakupem. To ważny krok w kierunku poprawy świadomości zagrożeń związanych z chemikaliami.

5. Nowe zasady dla substancji dostarczanych bez opakowań

Wprowadzono szczegółowe wytyczne dotyczące oznakowania chemikaliów sprzedawanych w punktach napełniania, takich jak stacje paliw czy punkty sprzedaży detergentów (Punkty muszą zostać opatrzone etykietami dla każdej stwarzającej zagrożenie substancji lub mieszaniny. Takie etykiety muszą być trwale przytwierdzone, poziomo w widocznym miejscu). 

Zakazano sprzedaży chemikaliów niektórych klas zagrożenia bez opakowań, aby zapewnić bezpieczeństwo użytkowników i uniknąć zanieczyszczenia środowiska. Są to m.in. substancje i mieszaniny, które spełniają kryteria toksyczności ostrej, działania toksycznego na narządy docelowe, działanie żrące na skórę kat. 1, poważne uszkodzenie oczu, kat. 1 czy działania uczulające na drogi oddechowe. 

6. Wprowadzenie wymagań dla oznaczeń w przypadku amunicji i specjalnych produktów chemicznych

Nowe przepisy przewidują szczególne wyłączenia dotyczące oznaczeń na amunicji, w sytuacjach, gdy może to wpłynąć na jej funkcjonalność lub bezpieczeństwo. Amunicja przeznaczona dla sił zbrojnych została objęta wyjątkowymi regulacjami w zakresie oznakowania, które uwzględniają kwestie kamuflażu i bezpieczeństwa wojskowego. W takim przypadku cenci, importerzy i dalsi użytkownicy dostarczają siłom zbrojnym kartę charakterystyki lub, jeżeli karta charakterystyki nie jest wymagana, kopię elementów etykiety, jak przewidziano w art. 17.

7. Lepsza ochrona przed nieprawdziwymi informacjami w reklamach

Rozporządzenie zakazuje stosowania w reklamach zwrotów wprowadzających w błąd, takich jak „nietoksyczny” czy „ekologiczny”, jeśli produkt klasyfikowany jest jako niebezpieczny. Jest to bardzo dobry krok w walce nieprawdziwymi informacjami stosowanymi w celach marketingowych. 

8. Ułatwienia w aktualizacji danych dla zgłaszających

Producentów i importerów zobowiązano do regularnej aktualizacji danych o chemikaliach w Europejskiej Agencji Chemikaliów (ECHA). Nowe przepisy eliminują rozbieżności w zgłoszeniach, poprawiając jakość informacji dostępnych w publicznych bazach danych.

Podsumowanie

Nowelizacja Rozporządzenia CLP to kompleksowa odpowiedź Unii Europejskiej na zmieniające się potrzeby rynku, technologii i społeczeństwa. Opisane zmiany, takie jak nowe zasady klasyfikacji substancji złożonych, wymagania dotyczące etykiet fizycznych i cyfrowych, a także przepisy regulujące reklamę i sprzedaż na odległość, to tylko niektóre z wprowadzonych nowości. Przedsiębiorstwa powinny szczegółowo zapoznać się z pełnym zakresem zmian, by odpowiednio się do nich dostosować. Nowe regulacje, choć wymagają zaangażowania, stanowią istotny krok w kierunku harmonizacji przepisów w UE, poprawy bezpieczeństwa chemikaliów oraz budowania zaufania konsumentów. Ich przestrzeganie to nie tylko wymóg prawny, ale także inwestycja w długoterminową wiarygodność i pozytywny wizerunek firmy.