W transporcie towarów niebezpiecznych kluczową rolę odgrywa prawidłowo sporządzony dokument przewozowy ADR. Jest to nieodłączny element każdego przewozu materiałów niebezpiecznych (za wyjątkiem większości wyłączeń), który kierowca musi przeanalizować przed rozpoczęciem przewozu, aby poznać rodzaj towaru oraz związane z nim zagrożenia. Dokument ten musi być sporządzony zgodnie z wymogami działu 5.4 umowy ADR, czyli zawierać wszystkie istotne informacje opisane w odpowiedniej kolejności.

Informacje wymagane w dokumencie przewozowym

Podstawowe informacje, jakie powinien zawierać dokument przewozowy, obejmują:

(a) numer UN poprzedzony literami „UN”; 

(b) prawidłową nazwę przewozową, uzupełnioną, jeżeli wymagane, nazwą techniczną podaną w nawiasach, ustaloną zgodnie z 3.1.2; 

(c) dla materiałów klasy 1: kod klasyfikacyjny. W przypadku, gdy podano numery wzorów nalepek inne niż 1, 1.4, 1.5 i 1.6, to numery tych wzorów powinny być podane w nawiasach po kodzie klasyfikacyjnym; 

dla materiałów promieniotwórczych klasy 7: numer klasy „7”; 

dla baterii litowych UN 3090, 3091, 3480 i 3481: numer klasy „9”; 

dla innych materiałów  i przedmiotów pozostałych klas: numery wzorów nalepek ostrzegawczych oraz numery wzorów nalepek ostrzegawczych wymaganych na podstawie przepisu szczególnego. Jeżeli występuje więcej niż jeden numer wzoru nalepki, to numery następujące po pierwszym numerze powinny być podane w nawiasach. W przypadku materiałów i przedmiotów, dla których nie podano żadnego numeru wzoru nalepki, należy podać w jego miejsce numer klasy;

(d) grupę pakowania, jeżeli została przypisana. 

(e) Liczbę i określenie sztuk przesyłek (kod opakowania może być użyty jedynie jako uzupełnienie określenia sztuki przesyłki). 

(f) Całkowitą ilość każdego z towarów niebezpiecznych mającego odrębny numer UN (W przypadku stosowania przepisu 1.1.3.6, w dokumencie przewozowym należy podać całkowitą ilość oraz wartość obliczoną towarów niebezpiecznych każdej kategorii transportowej). 

(g) nazwę i adres nadawcy; 

(h) nazwę i adres odbiorców. W przypadku, gdy towary niebezpieczne przeznaczone są dla odbiorców nieznanych w chwili rozpoczęcia przewozu, za zgodą właściwych władz państw, których dotyczy przewóz, informacja ta może być zastąpiona zapisem „Sprzedaż obwoźna”;  

(i) Zapis wymagany na podstawie umowy specjalnej;

(k) dla przewozu obejmującego przewóz przez tunele z ograniczeniami przewozu – kod ograniczeń przewozu przez tunele podany w nawiasach wielkimi literami w kolumnie (15) tabeli A w dziale 3.2 lub wzmiankę „(-)” lub jak wskazano w zatwierdzeniu specjalnym zgodnie z 1.7.4.2.

Umiejscowienie i kolejność informacji w dokumencie przewozowym są dowolne, jednak informacje wymagane w punktach (a), (b), (c), (d) i (k) powinny być podane bezpośrednio i bez dodatkowych informacji między nimi.

Dodatkowe informacje zgodnie z przepisami szczególnymi

Oprócz podstawowych danych, dokument przewozowy powinien zawierać także informacje dodatkowe wynikające z przepisów szczególnych.

Nowością wprowadzoną w 2023 roku jest możliwość oszacowania ilości odpadów w pewnych sytuacjach. W przypadku braku możliwości dokładnego zmierzenia ilości odpadów, można umieścić informację o „ILOŚCI OSZACOWANEJ ZGODNIE Z 5.4.1.1.3.2”. Należy jednak pamiętać, że takie szacowanie jest niedozwolone np. przy przewozie odpadów na wyłączeniu 1.1.3.6, przewozie materiałów klasy 4.3, odpadów zawierających materiały wymienione w 2.1.3.5.3 oraz w cysternach innych niż do odpadów napełnianych podciśnieniowo.

Takich przepisów szczególnych, które zobowiązują nas do zawarcia w dokumencie przewozowym odpowiednich informacji, jest całe mnóstwo. Dodatkowe zapisy musimy również uwzględnić m.in. przy przewozie materiałów o podwyższonej temperaturze; materiałów stabilizowanych; próżnych nieoczyszczonych jednostek ładunkowych, opakowań, cystern; materiałów zagrażających środowisku, czy przewozu towarów niebezpiecznych w łańcuchu transportowym zawierającym przewóz morski lub lotniczy.

Uwaga! Warto pamiętać, że dokument przewozowy jest również wymagany przy przewozie na wyłączeniu 1.1.3.6.

Podsumowanie

Przed sporządzeniem dokumentu przewozowego warto zasięgnąć porady doradcy ADR lub dokładnie przeanalizować przepisy szczególne zawarte w umowie ADR. Przedstawione powyżej przykłady to tylko niektóre z licznych przepisów szczególnych, które mogą mieć zastosowanie w konkretnych przypadkach transportowych. Bez wątpienia należy zadbać o prawidłowo sporządzoną dokumentację, aby zapewnić bezpieczeństwo i zgodność z prawem podczas przewozu towarów niebezpiecznych.

Sporządzenie prawidłowego dokumentu przewozowego ADR to kluczowy element zapewnienia bezpiecznego i zgodnego z prawem transportu towarów niebezpiecznych. Dokument ten, zgodny z wymogami umowy ADR, musi zawierać szereg istotnych informacji, takich jak numer UN, nazwa przewozowa, grupa pakowania czy informacje o nadawcy i odbiorcy. Ponadto, zgodnie z przepisami szczególnymi, mogą być wymagane dodatkowe informacje, na przykład dotyczące odpadów lub szczególnych warunków transportu.

Niezwykle istotne jest więc dokładne zapoznanie się z wymogami prawno-technicznymi lub konsultacja z doradcą ADR przed sporządzeniem dokumentu przewozowego. Zapewnienie zgodności z przepisami szczególnymi, które mogą być zróżnicowane w zależności od konkretnych rodzajów transportu czy przewożonych materiałów, jest kluczowe dla bezpieczeństwa i prawidłowości przewozu towarów niebezpiecznych. Dbanie o kompletność i dokładność dokumentacji to fundamentalny krok w zapewnieniu bezpieczeństwa oraz przestrzeganiu obowiązujących regulacji.