Katastrofa drogowa, która wydarzyła się 11 lipca 1978 r. w hiszpańskim regionie Alcanar nad Morzem Śródziemnym, odbiła się ona echem na całym świecie. Nazwa pochodzi od kampingu Los Alfaques, w pobliżu którego nastąpił wybuch cysterny. W momencie wybuchu na kampingu przebywało około tysiąca turystów.
Okoliczności, które doprowadziły do tragedii
11 lipca 1978 r. 50 letni kierowca pojazdu cysterny marki Pegaso o 10:15 stawił się w Państwowej rafinerii Enpetrol na załadunek propylenu. Cysterna, mimo określonego maksymalnego stopnia napełnienia, który wynosił 19 350 kg, została załadowana prawdopodobnie ponad 23 tys. kg propylenu. Taka ilość propylenu oraz temperatura panująca na zewnątrz powodowały zbyt duże ciśnienie w zbiorniku, które mogło wzrosnąć nawet do 1 700 kPa.
Propylen (UN 1077) – gaz skroplony, który ze względu na właściwości palne został zaklasyfikowany w przepisach modelowych ONZ do podklasy 2.1 – gazy palne.
O 12:15 kierowca wyruszył w trasę do odbiorcy towaru i obrał trasę drogą N-340 łączącą stolicę Hiszpanii z miastem Kadyks. Według niektórych źródeł kierowca dostał instrukcję, by omijać równoległą autostradę A-7 ze względu na opłaty.
Wybuch
Wybuch nastąpił o godzinie 14:36 około dwa kilometry od miasta Sant Carles de la Rapita tuż przy nadmorskim kampingu Los Alfaques. Zeznania świadków dotyczące chwil, które wydarzyły się bezpośrednio przed katastrofą, są rozbieżne. Według niektórych zeznań tuż przed wybuchem nastąpił wyciek propylenu, inne natomiast mówią o tym, że kierowca wjechał w mur po wystrzale opony, co wywołało rozszczelnienie zbiornika.
Ulatniający się propylen został rozproszony przez wiatr na teren kampingu, gdzie najprawdopodobniej doszło do zapłonu. Ogień, który dotarł do zbiornika cysterny, wywołał wybuch typu BLEVE (ang. Boiling Liquid Expanding Vapour Explosion).
Wybuch rozszerzających się par wrzącej cieczy (ang. Boiling Liquid Expanding Vapour Explosion) – Wybuch spowodowany nagłym wyciekiem cieczy w temperaturze wyższej od jej temperatury wrzenia przy normalnym ciśnieniu atmosferycznym.
Wybuch utworzył krater o średnicy 20 metrów i głębokości wynoszącej półtora metra. Ognista kula o temperaturze około 1 000 st. C rozeszła się w promieniu 300 m. Objęła swoim zasięgiem 90% kempingu i spowodowała wtórne wybuchy zbiorników paliwowych aut oraz butli z gazem.
Ofiary tragedii
W wyniku wybuchu oraz wtórnych wybuchów na miejscu zginęło 160 osób. W kolejnych dniach zmarło ponad 50 rannych, zwiększając bilans ofiar do 217 osób.
Śledztwo, które ujawniło szereg zaniedbań
Badania wraku zbiornika wykonane podczas śledztwa wykazały korozję spowodowaną oddziaływaniem cieczy silnie żrących, jak się później okazało, w pierwszych latach użytkowania cysterna była używana do przewozu materiałów m.in. żrących (m.in. bezwodnego amoniaku) ze względu na brak wyposażenia do przewozu cieczy łatwopalnych. Wpłynęło to na osłabienie wytrzymałości zbiornika.
Dochodzenie wykazało również nieprawidłowości w zakładzie rafineryjnym. Przeładowywanie zbiorników okazało się być powszechną praktyką, ponieważ zakład nie posiadał m.in. automatycznego urządzenia odcinającego dopływ. W związku z tym kierowca nie został poinformowany o przeładowanej cysternie. Nie posiadał on również szkolenia Hamzat przeznaczonego dla kierowców towarów niebezpiecznych, ponieważ pracodawca uznał 20 letnie doświadczenie za wystarczające. Ponadto dochodzenie wykazało, że w tamtym okresie z zakładu rafineryjnego opuściły co najmniej 32 przeładowane pojazdy.
Następstwo katastrofy
Po katastrofie władze Hiszpanii wprowadziły zakaz przewozu towarów niebezpiecznych w porze dziennej przez zaludnione tereny. Ponadto, sześć osób usłyszało zarzuty, a cztery z nich zostały skazane.
źródła:
