Gazy to towary niebezpieczne, które ze względu na swoje właściwości fizyczne zostały zaklasyfikowane do Klasy 2 towarów niebezpiecznych. Klasa ta obejmuje gazy czyste, mieszaniny gazów, mieszaniny gazów z innymi materiałami oraz przedmioty zawierające gazy.

Kryteria klasy 2

Gaz jest materiałem, który w temperaturze 50^oC ma prężność par większą niż 300 kPa (3 bary), lub są całkowicie w stanie gazowym w temperaturze 20^oC przy normalnym ciśnieniu atmosferycznym (101,3 kPa).

Materiały i przedmioty klasy drugiej dzielimy następująco:

• Gaz sprężony: gaz, który został zapakowany pod ciśnieniem w celu przewozu i pozostaje całkowicie w stanie gazowym do temperatury -50^oC. Kategoria gazów sprężonych obejmuje wszystkie gazy, których temperatura krytyczna jest niższa lub równa -50^oC
• Gaz skroplony: gaz, który zapakowany pod ciśnieniem w celu przewozu znajduje się częściowo w stanie gazowym w temperaturze powyżej -50^oC. Dzieli się on na- gaz skroplony pod wysokim ciśnieniem (Temp. krytyczna -50-65^oC) oraz na gaz skroplony pod niskim ciśnieniem (Temp. krytyczna pow. +65^oC).
• Gaz schłodzony skroplony: gaz, który zapakowany w celu przewozu znajduje się częściowo w stanie ciekłym ze względu na swoją niską temperaturę
• Gaz rozpuszczony: gaz, który został rozpuszczony w ciekłym rozpuszczalniku
• Naboje gazowe: aerozole i naczynia małe zawierające gaz
• Inne przedmioty zawierające gaz pod ciśnieniem
• Próbki gazu: gazy niesprężone podlegające wymaganiom szczególnym
• Chemikalia pod ciśnieniem: ciecze, pasty lub proszki, pod ciśnieniem propelentu, który odpowiada definicji gazu sprężonego lub skroplonego lub ich mieszanin
• Gaz zaadsorbowany: gaz, który został zaadsorbowany w porowatym materiale stałym, przy czym ciśnienie wewnętrzne w naczyniu w temperaturze 20^oC jest mniejsze niż 101,3 kPa, a w temperaturze 50^oC 300 kPa

Właściwości niebezpieczne

Każdy materiał i przedmiot klasy drugiej wykazuje choć jedną lub kilka właściwości niebezpiecznych opisanych niżej. Kilkoma właściwościami niebezpiecznymi charakteryzuje się np. chlor UN 1017, który jest gazem trującym, utleniającym i żrącym.

• Duszące (A)
• Utleniające (O)
• Palne (F)
• Trujące (T)
• Trujące palne (TF)
• Trujące żrące (TC)
• Trujące utleniające (TO)
• Trujące palne żrące (TFC)
• Trujące utleniające żrące (TOC)

Kod klasyfikacyjny

Kod klasyfikacyjny, który zostaje nadany towarowi niebezpiecznemu klasy drugiej jest połączeniem cyfry opisującej rodzaj gazu/przedmiotu oraz litery określającej jego właściwości niebezpieczne.

Kod klasyfikacyjny	Rodzaj gazu/ przedmiotu	Właściwości niebezpieczne
1TF	gaz sprężony	trujące, palne
2F	gaz skroplony	palne
3A	gaz schłodzony, skroplony	duszące
8C	chemikalia pod ciśnieniem	żrące
9TOC	gaz zaadsorbowany	trujące, utleniające, żrące

Podział według przepisów modelowych ONZ

W przepisach modelowych ONZ, ale również w kodeksie IMDG oraz instrukcjach technicznych ICAO, gazy dzieli się na trzy podklasy, do których zaliczane są względu na dominujące zagrożenie:

• Podklasa 2.1 – gazy palne
• Podklasa 2.2 – gazy niepalne i nietrujące (odpowiadające grupom oznaczonym literami A oraz O)
• Podklasa 2.3 – gazy trujące (odpowiadające grupom oznaczonym literami T, TF, TC, TO, TFC i TOC)

Aerozole

Aerozol jest naczyniem jednorazowego napełniania zawierającego gaz sprężony, skroplony lub rozpuszczony pod ciśnieniem. Aerozol może zawierać również ciecz, pastę lub proszek i jest wyposażone w urządzenie opróżniające, umożliwiające wyrzut zawartości w postaci zawiesiny w gazie cząstek stałych lub ciekłych, w formie piany, pasty lub proszku, albo w stanie ciekłym lub gazowym.

Aerozole zostały przyporządkowane do pozycji UN 1950. Ze względu na różne właściwości niebezpieczne zostało im przypisane dwanaście kodów klasyfikacyjnych. Aerozole wykazują m.in. właściwości duszące, utleniające, palne oraz trujące.

Chemikalia pod ciśnieniem

Chemikalia pod ciśnieniem (UN 3500 do 3505) zaliczone są do jednej z następujących grup, zgodnie z ich właściwościami niebezpiecznymi:

• duszące;
• zapalne;
• trujące;
• żrące;
• zapalne żrące;
• trujące zapalne

Zaliczenie te zależy od charakterystyk zagrożeń stwarzanych przez składniki w różnych stanach skupienia:

• propelentu;
• materiału ciekłego; lub
• materiału stałego.

Gazy niedopuszczone do przewozu

Gazy, które są niestabilnie chemicznie, nie powinny być dopuszczone do przewozu, jeżeli nie zostały podjęte wszelkie niezbędne środki ostrożności. Mam tu na myśli zapobieganie wystąpieniu niebezpiecznych reakcji rozkładu lub polimeryzacji w normalnych warunkach przewozu albo nie są przewożone zgodnie z przepisem szczególnym w instrukcji pakowania P200.

Do gazów, które nie powinny być dopuszczone do przewozu zaliczamy m.in.:

• UN 2186 CHLOROWODÓR SCHŁODZONY SKROPLONY
• UN 2455 AZOTYN METYLU
• gazy schłodzone skroplone, które nie mogą być zaklasyfikowane do kodów klasyfikacyjnych 3A, 3O lub 3F
• aerozole z zawartością spełniającą kryteria I grupy pakowania w zakresie działania trującego lub żrącego
• naczynia małe zawierające gazy, które są silnie trujące (CL50 niższe niż 200 ppm) lub piroforyczne zgodnie z instrukcją pakowania P200

Odniesienia

Umowa ADR: link

Doradca ADR w twojej firmie

Firma Pieńkowski Consulting świadczy profesjonalne usługi doradcy ds. bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych w przedsiębiorstwach zaangażowanych w przewóz ADR. Zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą i do kontaktu!